Tảo là mắc xích đầu tiên của chuỗi thức ăn trong ao nuôi tôm cá, ảnh hưởng đến tất cả các sinh vật trong ao nuôi. Chính vì thế hiểu được chi tiết đặc điểm từng loại tảo đặc biệt là các loại tảo độc trong ao nuôi sẽ giúp cho bà con có hướng xử lý phù hợp, từ đó tạo lợi thế cho tảo có lợi phát triển giúp cho tôm cá có môi trường thuận lợi để sinh trưởng và phát triển. Mời bà con cùng tìm hiểu thông tin tổng hợp các loại tảo, tảo độc trong ao nuôi tôm cá.
Nội dung chính
1. Các loại tảo trong ao nuôi tôm cá
Có rất nhiều loại tảo trong ao nuôi tôm cá, trong đó có một số loại tảo phổ biến: tảo lục, tảo silic (tảo khuê), tảo lam, tảo giáp và tảo mắt.
1.1 Tảo Silic
Tảo silic hay tảo Khuê, tảo Cát là nhóm tảo có lợi trong ao nuôi, chúng chứa hàm lượng dinh dưỡng cao là nguồn thức ăn rất tốt cho các ấu trùng của các sinh vật đáy.
Trong ao nuôi tôm sú thường xuất hiện nhóm tảo Silic như: Cheatoceros sp., Skeletonema sp., Nitzschia sp. và Navicula sp.
Khi tỉ lệ Nito/Phosphor lớn hơn 15/1 thì tảo Silic sẽ chiếm ưu thế, tức hàm lượng chất dinh dưỡng trong ao nuôi ở mức thấp, khi tảo Silic chiếm ưu thế chúng sẽ làm cho nước có màu vàng lục hoặc vàng nâu.
Ở dạng đa bào tảo Silic sẽ có dạng chuỗi hoặc xoắn, khi chúng chiếm ưu thế sẽ vướng vào mang tôm gây cản trợ hô hấp của tôm, vì thế nên dạng tảo Silic đơn bào phát triển chiếm ưu thế trong ao nuôi sẽ tốt hơn dạng đa bào.
1.2 Tảo Lục
Tảo Lục quyết định màu nước ao, khi quần xã tảo này phát triển chiếm ưu thế sẽ làm có nước ao có màu xanh nhạt.
Trong các ao nuôi tôm, nhóm tảo lục thường xuất hiện là: Scenedesmus sp., Chlorella sp., Nannochloropsis sp., Dunaliella sp., Oocyctis sp.,…
Khi hàm lượng Nito/Phosphor ở mức 7-14/1, tức hàm lượng chất dinh dưỡng ở mức trung bình thì nhóm tảo Lục sẽ phát triển và chiếm ưu thế trong ao.
Tảo Lục là loại tảo có lợi, chúng không có độc tính, ngoài ra tảo lục Chlorella sp. còn có khả năng sinh ra chất ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn Vibrio sp gây bệnh trên tôm.
1.3 Tảo Lam
Tảo Lam là loại tảo độc vì chúng tiết ra các chất độc ảnh hưởng trực tiếp đến tôm cá.
Tảo Lam gồm có 2 dạng: tảo Lam dạng sợi và tảo Lam dạng hạt.
- Tảo Lam dạng hạt thường thấy là: Microcystis sp,…
- Tảo Lam dạng sợi thường thấy là: Nostoc sp., Anabaena sp., Oscillatoria sp,…
Khi ao nuôi có hàm lượng muối dinh dưỡng cao, tỷ lệ Nito/Phosphor là 3-5/1 thì tảo Lam sẽ phát triển và chiếm ưu thế. Lúc này nếu quan sát sẽ thấy nước ao có màu xanh đậm, có nổi váng xanh trên mặt nước đặc biệt là nổi thành từng đám ở nơi cuối gió vào lúc trời nắng gắt.
Tảo Lam dạng sợi độc hơn so với dạng hạt, khi chúng phát triển nhiều sẽ làm cho tôm có mùi hôi, gây tắc nghẽn mang tôm. Ngoài ra khi tôm ăn phải tảo Lam dễ mắc các bệnh đường ruột như phân trắng, phân đứt khúc,…
1.4 Tảo Mắt
Tảo Mắt xuất hiện khi đáy ao nuôi bị nhiễm bẩn, chúng phát triển rất nhanh trong môi trường nhiều hữu cơ, khi tảo Mắt chiếm ưu thế sẽ làm cho màu nước ao có màu nâu đen hoặc xanh đậm.
Các loài tảo Mắt thường tìm thấy trong ao nuôi tôm cá gồm: Euglena sp., Eutrepteilla sp., Phacus sp., Trachaelomonas sp,..
Tảo Mắt có ảnh hưởng đến hàm lượng oxy hòa tan trong ao, khi chúng chiếm ưu thế có thể làm tôm cá bị thiếu Oxy, gây ra hiện tượng nổi đầu, kéo đàn.
1.5 Tảo Giáp
Tảo Giáp hay tảo Đỏ chỉ có 10% sống ở nước ngọt còn lại chủ yếu sống ở nước mặn. Chúng có dạng hình cầu hoặc hình sợi có roi.
Sự xuất hiện của tảo Giáp trong ao nuôi thường là do cấp nước từ nguồn nước bên ngoài có chứa tảo Giáp.
Nước ao nuôi sẽ có màu đỏ và các váng màu nâu đỏ nổi trên mặt nước khi mật độ tảo Giáp cao. Tảo Giáp chiếm ưu thế là do mất cân bằng khoáng đa vi lượng hoặc do đáy ao ô nhiễm nặng.
Tôm ăn phải loại tảo này sẽ bị bệnh đường ruột như tắt nghẽn đường ruột, phân đứt đoạn,.. do chúng không tiêu hóa được tảo Giáp. Ngoài ra tảo Giáp chiếm ưu thế còn làm cho tôm bị nổi đầu vào lúc đêm và sáng sớm.
2. Quản lý tảo trong ao nuôi tôm cá
Trong ao nuôi tôm các loại tảo thường sẽ xuất hiện theo thứ tự tảo Silic --> tảo Lục --> tảo Lam hoặc tảo giáp --> tảo Mắt. Điều này dễ hiểu vì càng về cuối vụ nuôi hàm lượng Phosphor trong ao càng nhiều tạo điều kiện để tảo Lam, tảo Mắt, Tảo Giáp phát triển mạnh.
Như đã biết các loại tảo độc như tảo lam, tảo mắt, tảo giáp nếu chiếm ưu thế sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng gây hại cho tôm cá, chính vì thế cần hạn chế sự phát triển của chúng trogn ao nuôi:
- Cải tạo ao: Tảo có sẵn trong đất đáy ao và bờ ao vì thế để chuẩn bị cho vụ nuôi mới cần cải tạo ao thật tốt. Bón vôi, phơi ao đúng thời gian để tảo và các mầm bệnh khác trong ao nuôi bị tiêu diệt
- Xử lý nước cấp vào ao: Khi cấp nước vào ao cần tránh lấy lúc nguồn nước xung quanh có tảo nở hoa, nên cấp nước vào ao qua túi lọc để hạn chế bớt các ấu trùng, mầm bệnh, tảo…, sau khi cấp nước nên chạy quạt 3-5 ngày rồi dùng thuốc diệt khuẩn PRODINE 99 với liều lượng 1 lít/ 4.000-10.000m3 nước để tiêu diệt vi khuẩn, nguyên sinh động vật trong nước ao nuôi bao gồm cả tảo độc.
- Quản lý cho ăn: Trong nuôi tôm sú thâm canh, nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng nước ngày càng xấu đi là do cho tôm ăn dư thừa thức ăn và lượng chất thải của tôm quá nhiều. Để giải quyết việc dư thừa này cần khống chế lại lượng thức ăn bằng cách thay đổi vị trí đặt sàng ăn, ghi nhận thời gian hết thức ăn trong sàng, quan sát đường ruột tôm, chỉ nên cho ăn từ đủ đến thiếu hoặc thậm chí có thể cắt cử ăn vào buổi sáng trong 1 đến 2 ngày để giảm thiểu lượng hữu cơ do thức ăn thừa gây ra.
- Cấy vi sinh xử lý tảo định kỳ: Men vi sinh BZT-007 có chứa mật độ cao các vi khuẩn Bacillus spp, khi được bổ sung vào ao thường xuyên sẽ giúp phân hủy mùn bã, các chất hữu cơ trong nước và đáy ao từ đó làm giảm nguồn dinh dưỡng cần thiết để các loại tảo độc phát triển mạnh. Bà con hãy sử dụng Men vi sinh BZT-007 định kỳ cho ao nuôi (5-7 ngày): 454g/ 3.000m3 nước trong suốt vụ nuôi sẽ giúp cho môi trường nước ao sạch, giảm khí độc, ngoài ra các loại vi khuẩn gây bệnh khác cho tôm cũng bị ức chế do số lượng vi khuẩn Bacillus spp chiếm ưu thế.
Các loại tảo trong ao nuôi tôm cá rất đa dạng, tuy nhiên có những loại tảo có lợi và cũng có những loại tảo độc. Để có vụ nuôi thắng lợi bà con cần tạo điều kiện môi trường thuận lợi để tảo có lợi phát triển và giảm thiểu tối đa các loại tảo độc trong ao.
Chúc bà con có vụ nuôi thành công !